تاثیر روش های مختلف خاک ورزی بر پایداری خاکدانه و برخی خصوصیات فیزیکی خاک در کشت دوم در اراضی شالیزاری

خاک ورزی از اجزای مهم مدیریت خاک است و تاثیر زیادی بر اکوسیستم های کشاورزی دارد. انتخاب روش و نوع وسیله خاک ورزی به عواملی نظیر ساختمان خاک و پایداری خاکدانه های آن، بافت خاک، نوع تناوب زراعی، پتانسیل فرسایشی، شرایط رطوبتی خاک و زمان کشت بستگی دارد. در این تحقیق، اثر چهار روش مختلف خاک ورزی بر پایداری خاکدانه و برخی خصوصیات فیزیکی خاک در کشت دوم در اراضی شالیزاری مورد بررسی قرار گرفت. چهار تیمار خاک ورزی شامل: خاک ورزی اولیه با گاوآهن برگردان دار + خاک ورزی ثانویه با روتیواتور (t1)، دو بار خاک ورزی با گاوآهن برگردان دار در جهت عمود بر هم (به صورت متقاطع) (t2)، بدون خاک ورزی (t3)، یک بار خاک ورزی با گاوآهن برگردان دار (t4) بودند. طرح آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در کرت هایی به ابعاد 10×10 متر بود. شبدر برسیم به عنوان محصول کشت دوم انتخاب گردید. بعد از شش ماه نمونه برداری از خاک صورت گرفت و عملکرد محصول تعیین گردید. نتایج نشان داد که میانگین وزنی قطر خاکدانه (mwd)، میانگین هندسی قطر خاکدانه (gmd)، عملکرد محصول، مقاومت مکانیکی خاک، جرم مخصوص ظاهری و تخلخل خاک در عمق صفر تا 15 سانتی متر و توزیع اندازه خاکدانه ها در روش های مختلف خاک ورزی اختلاف معنی داری با یکدیگر داشته است. مقایسه میانگین نشان داد که کم ترین عملکرد و بیشترین مقدارmwd، gmd، مقاومت مکانیکی خاک و جرم مخصوص ظاهری مربوط به تیمار بدون شخم بود. در حالی که تیمار t1 بیشترین عملکرد محصول را دارا بود. علت آن هم تخلخل بیشتر، مقاومت مکانیکی و جرم مخصوص ظاهری کم تر و کوچک بودن اندازه خاکدانه های ایجاد شده به وسیله روتیواتور است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که اگرچه روش بدون خاک ورزی، باعث افزایش قطر و بهبود پایداری خاکدانه می شود، ولی به دلیل فشردگی خاک و افزایش جرم مخصوص ظاهری و مقاومت مکانیکی خاک منجر به افت در عملکرد محصول خواهد شد. در حالی که استفاده از گاوآهن برگردان دار + روتیواتور، نسبت به سایر روش ها باعث بهبود خصوصیات فیزیکی خاک و افزایش عملکرد محصول کشت دوم در اراضی شالیزاری می شود.